Małżeństwo - związek między kobietą i mężczyzną, który wiąże ich w sposób emocjonalny, ekonomiczny, a także prawny. Jest to jedna z instytucji społecznych, występująca u wszystkich znanych ludów, najczęściej stanowiąca podstawę rodziny. Kultura europejska definiuje je jako instytucję prawną, natomiast większość religii, jako instytucję sakramentalną. Nie da się jednoznacznie zdefiniować pojęcia małżeństwa, ze względu na występujące zróżnicowanie form życia małżeńskiego.
Obecnie istnieje duże zróżnicowanie form małżeństwa w społeczeństwach na świecie. Z uwagi na liczbę członków związku małżeńskiego rozróżnia się monogamię i poligamię.
Monogamia, inaczej zwana jednożeństwem, uznawana jest przez socjologów za podstawowy model stosunków panujących między ludźmi. Jest to małżeństwo jednego mężczyzny oraz jednej kobiety, i jedynie taki związek małżeński może posiadać w Kościele katolickim i prawosławnym charakter sakramentu. W świetle Ewangelii i prawa kościelnego, wszelkie inne związki są niegodziwe i grzeszne. W praktyce życia, respektowanie zasad monogamii przez chrześcijan, wymaga odpowiedniej kultury, sumienia i woli.
Poligamia, inaczej wielomałżeństwo, jest formą małżeństwa dopuszczającą więcej niż jedną osobę jednej płci. Może to oznaczać związek jednego mężczyzny w wieloma kobietami lub związek jednej kobiety z wieloma mężczyznami. W społeczeństwach poligamicznych, wielu mężczyzn żyje w związkach monogamicznych, gdyż poligamia dotyczy zazwyczaj ich członków o wyższym statusie materialnym
Ze względu na miejsce zamieszkania małżonków po ślubie wyróżnia się:
- patrykolizm
- matrykolizm
- bilokalizm – kiedy małżeństwo, na przemian, przez pewien czas zamieszuje u rodziców żony i przez pewien czas u rodziców męża
- ambilokalizm - kiedy miejsce zamieszkania nie jest określone
- neolokalizm - gdy współmałżonkowie przenoszą się do zupełnie nowego miejsca zamieszkania, z dala od krewnych jednej i drugiej strony
- awankualizm – kiedy małżeństwo mieszka po ślubie z rodziną wuja
Z uwagi na zakazy zawierania małżeństw wyróżniamy także podział na endogamię i egzogamię. W rosnącej licznie krajów o regionów, począwszy od 2001 roku, małżeństwo obejmuje również pary tej samej płci.