Rodzina – jest to najmniejsza po jednostce komórka społeczeństwa, rozumiana jako grupa społeczna lub instytucja społeczna, stanowiąca nieodzowny element istnienia i rozwoju ludzkości. To komórka nierozerwalna, bez względu na to jakie funkcje i role spełnia. Jest pod ochroną zarówno państwowego prawa, jak i kościelnego. Rodzina to także forma związku, opartego na wzajemnym uczuciu, współdziałaniu oraz wzajemnej odpowiedzialności, w głównej mierze akcentująca wzmocnienie wewnętrznych relacji i interakcji.
W relacji takiej, rodzina pełni funkcje osobowe:
- małżeńska lub partnerska - bycie żoną lub mężem, partnerem lub partnerką
- rodzicielska - bycie ojcem lub matką
- braterska - bycie siostrą lub bratem
Rodzina pełni także funkcje instytucji społecznej jako grupa, która określona jest przez stosunki seksualne, odpowiednio unormowane i trwałe, w taki sposób, aby mogła odnawiać się w sferze reprodukcji. Do instytucjonalnych funkcji rodziny należy przede wszystkim materialne i fizyczne zaspokajanie potrzeb członków rodziny, zaspokajanie rodzicielskich potrzeb emocjonalnych, popędu seksualnego, sankcjonowanie postępowania członka rodziny przez rodzinę, wprowadzanie dziecka w świat kultury danego społeczeństwa, określenie pozycji członków rodziny w strukturze społeczeństwa, zapoznawanie młodego pokolenia z dziejami kultury i jej trwałymi pomnikami, zapewnienie wewnętrznej równowagi emocjonalnej oraz zaspokojenie emocjonalnej potrzeby członków rodziny.
Rodzinę, w której dwójka partnerów wychowuje potomstwo określa się nuklearną, natomiast w przypadku kiedy jedno z partnerów zamieszkuje również z rodzicami, rodzina taka nazywana jest wielopokoleniową. Mimo możliwości stopniowania pokrewieństwa i powinowactwa, nie jest możliwe określenie w sposób jednoznaczny granic rodziny.
W genealogii pod pojęciem rodziny rozumie się także ogół osób, które są spokrewnione lub spowinowacone, chociażby w linii bocznej. Rodziną można nazwać również pewną grupę ludzi, zamieszkujących ze sobą, nieformalny konkubinat, lub też samotnego rodzica, wychowującego własne lub adoptowane potomstwo (rodzina niepełna). We współczesnym społeczeństwie wykształciły się także alternatywne formy rodziny, w postaci rodziny niepełnej, zastępczej, zrekonstruowanej, opartej na związku homoseksualnym lub też domu dziecka. Trzonem rodziny jest małżeństwo, w którym dobór małżonków określany może być przez instytucje prawne lub obyczajowość.